Αρχές Δεκεμβρίου 2016 είχα την τύχη να επισκεφτώ με τα προγράμματα Erasmus+ το Εθνικό Κέντρο Ερευνών "CNRS" Institut de Recherche sur les Archeomateriaux - IRAMAT στην Ορλεάνη της Γαλλίας για εκπαίδευση.

To Κέντρο είναι το μοναδικό στην Ευρώπη με πολυετή εξειδίκευση στην ανάλυση αρχαίων νομισμάτων και γυάλινων αρχαίων αντικειμένων, προκειμένου να βρεθεί η ποσοτική σύστασή τους, ο τόπος προέλευσης των ευγενών μετάλλων, ο τρόπος εξόρυξης από τα αρχαία ορυχεία, η επεξεργασία - αρχαίομεταλλουργία, η προσομοίωση της παρασκευής τους. Παράλληλα, εμπλουτίζουν τη βάση δεδομένων που έχουν αναπτύξει μέσα από χιλιάδες αναλύσεις σε αρχαία νομίσματα και αρχαία γυάλινα αντικείμενα.

Όλες οι αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με χρήση του υπερσύγχρονου εξοπλισμού του CNRS: LA-ICP-MS (εκτομή με Λέιζερ - Επαγωγικά Συζευγμένο Πλάσμα - Φασματομετρία Μάζας) που επίσης το Εργαστήριο μεγάλων υποδομών Ήφαιστος του ΤΕΙ ΑΜΘ πρόσφατα απόκτησε και λειτουργεί υπό τον Καθηγητή, χημικό του ΤΕΙ Θωμά Σπανό.

Η τεχνική LA-ICP-MS είναι μη καταστροφική τεχνική. Μια ακτίνα λέιζερ κτυπά επιφανειακά το αντικείμενο για την απόληψη μικροποσότητας δείγματος δημιουργώντας κρατήρα μόλις 50-80μm, που δεν διακρίνεται με γυμνό οφθαλμό.

Κατά την παραμονή μου στο κέντρο είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω την ανάλυση πολλών νομισμάτων χρυσών και αργυρών περιόδου Φιλίππου B' και Μεγάλου Αλεξάνδρου, που προέρχονταν κυρίως από μουσεία, αλλά και συλλέκτες. Παράλληλα διαπίστωσα το πολύ μεγάλο ενδιαφέρον των ερευνητών του κέντρου να επισκεφθούν το ΤΕΙ ΑΜΘ και να εργαστούμε ερευνητικά σε νομίσματα του μουσείου Καβάλας, με το οποίο έγιναν οι κατάλληλες επαφές και υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Τα Προγράμματα Erasmus+, τα οποία χρησιμοποιώ χρόνια για κινητικότητα διδασκαλίας σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, μου πρόσφεραν μια μοναδική επιστημονική εμπειρία που θα αποτελέσει την αιτία προσπάθειας δημιουργίας ενός διευρυμένου προγράμματος Erasmus+ με συμμετοχή του ΤΕΙ, του CNRS, του μουσείου Καβάλας, της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής και ξένων φοιτητών.

Στόχος είναι η δημιουργία ενός μοναδικού ερευνητικού εργαστηρίου στην Ελλάδα για την ανάλυση και αξιολόγηση αρχαίων ελληνικών νομισμάτων με χρήση του ανωτέρω εξοπλισμού καθώς και η εκπαίδευση στη νέα τεχνολογία.

Θωμάς Σπανός
Καθηγητής Δρ. Χημικός ΤΕΙ ΑΜΘ
Τμήμα Τεχνολογίας Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου Τ.Ε. & Μηχανολόγων Μηχανικών Τ.Ε.
Εργαστήριο Ενόργανης Ανάλυσης
Τηλ.: 2510462169
e-mail: tspanos@teiemt.gr